Powiązane artykuły
Akumulacja polskiego kapitału i budowa silnych polskich marek, również na rynku międzynarodowym – takie są cele wprowadzenia do polskiego prawa instytucji fundacji rodzinnej. Dziś kierujemy do konsultacji zieloną księgę, w której przedstawiamy rozwiązania obowiązujące w innych krajach europejskich oraz propozycje do dyskusji nad modelem polskiej fundacji rodzinnej. Na opinie czekamy do 14 października. Można je przesyłać na adres: fundacjarodzinna@mpit.gov.pl.
– Fundacja rodzinna to nasz kolejny – po bardzo dobrze przyjętej ustawie o zarządzie sukcesyjnym – pomysł na ułatwienie sukcesji w firmach. Takie fundacje można zakładać w szeregu państw UE, m.in. Austrii, Holandii czy Szwecji. To rozwiązanie skierowane do większych firm, wzmocni ono szanse na rozwój „pereł” gospodarki. Dlatego przekazujemy do konsultacji zieloną księgę dot. fundacji rodzinnej. Przedstawiamy w niej wybrane regulacje w tej sprawie, które obowiązują w innych państwach. Poddajemy także pod dyskusję przykładowe rozwiązania, które mogłyby być wprowadzone do naszego systemu prawa – mówi minister Jadwiga Emilewicz.
I podkreśla: – Liczymy na opinie przedsiębiorców i ekspertów. Opinie, które do nas wpłyną, będą dla nas wskazówką na temat tego, jakiego kształtu fundacji rodzinnej w polskim prawie oczekuje rynek. Właściwy projekt ustawy to, z oczywistych powodów, zadanie na następną kadencję.
A wiceminister Marek Niedużak zaznacza: – Już w trakcie prac nad ustawą o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorcy zgłaszali się do nas z postulatami ułatwienia sukcesji w większych przedsiębiorstwach, głównie prowadzących spółki. Takim rozwiązanie jest właśnie fundacja rodzinna. To instytucja prawna, na której rzecz przenosi się firmę czy inny majątek. Fundacja taka może zostać właścicielem przedsiębiorstwa, udziałów w spółkach, papierów wartościowych, a także nieruchomości i ruchomości. Zysk wypracowany przez majątek należący do fundacji rodzinnej trafia na potrzeby rodziny. Dzięki temu można pogodzić dwie ważne sfery: biznesu i życia prywatnego. Takie fundacje są z reguły zarządzane wspólnie przez potomków fundatora, czy członków danej rodziny. Przekazując do konsultacji zieloną księgę, rozpoczynamy dyskusję na temat rozwiązań prawnych, które będą wspierać wielopokoleniową sukcesję przy poszanowaniu woli nestora oraz zachowaniu wartości danej rodziny. Nasz cel to pomoc w akumulacji rodzimego kapitału.
Natomiast dr Adrianna Lewandowska, doradca ds. strategii i sukcesji, Prezes Instytutu Biznesu Rodzinnego wyjaśnia: – Główną intencją fundacji rodzinnej jest zwiększenie szansy firmy na jej długowieczność. Procesy sukcesyjne, które inicjowane są wraz z pojawieniem się drugiego pokolenia z rodziny właścicielskiej mogą zwiększać zagrożenie związane z potencjalnymi konfliktami o majątek, w tym ten firmowy, a równocześnie naraża go na podziały spadkowe. Fundacja rodzinna zakłada wyłączenia rodzinnego majątku, w tym firmy rodzinnej albo grupy spółek, spod zasad prawa spadkowego, w celu zachowania integralności majątku i eliminacji możliwości podziału poprzez spadkobierców. Innymi słowy jej celem jest zabezpieczenie firmy przed rozdrobnieniem majątku w procesie dziedziczenia, a często też przed samymi konfliktami o ten majątek. Oznacza to, że majątek przekazywany jest na własność fundacji, która jako samoistna, nieposiadająca właściciela osoba prawna, sama w sobie nie podlega dziedziczeniu. Rodzina, często przy pomocy ekspertów, ustanawia mechanizmy ładu rodzinnego, które regulują sposób i zakres pełnionych funkcji. Pracując na co dzień w procesach sukcesyjnych z polskimi rodzinami biznesowymi uważam, że tego typu rozwiązanie mogłoby być alternatywą dla tradycyjnej sukcesji.
Z kolei Sławomir Malewski, członek zarządu Polskiej Izby Biznesu – Wielkopolskiej Izby Gospodarczej wskazuje: – Polskie firmy coraz lepiej realizują swoje działania rynkowe w warunkach niepewności i zmiany. Jednak jeden czynnik ryzyka był i jest dla nich trudny do pokonania w perspektywie długoterminowej strategii rozwoju biznesu: stabilność, ciągłość własnościowa i zarządcza przedsiębiorstwa w związku ze zmianami pokoleniowymi i ewentualnymi zdarzeniami losowymi. Ustawa z lipca 2018 o zarządzie sukcesyjnym niweluje tę niepewność ciągłości działania przedsiębiorstw jednoosobowych. Myślę, że przedsiębiorcy, także członkowie Polskiej Izby Biznesu – Wielkopolskiej Izby Gospodarczej, z otwartością przejmują zapowiedź Pani minister Jadwigi Emilewicz, uruchomienia prac i konsultacji nad uregulowaniem spraw sukcesji w firmach dużych. Mamy nadzieję, że prace nad modelem i szczegółowymi mechanizmami funkcjonowania fundacji rodzinnej dadzą dobre rozwiązania. Dobrze przygotowane rozwiązania legislacyjne, które pozwolą na utrzymywanie przez pokolenia majątku i biznesu w rodzinie, z pewnością mogą wzmocnić polskie średnie i duże firmy oraz polski kapitał w coraz śmielszym konkurowaniu na rynkach międzynarodowych.
Podstawowe dane nt. firm rodzinnych
Z ponad 2 mln polskich przedsiębiorstw prywatnych blisko 830 tys. to firmy rodzinne. W ostatnich latach wzrasta ich znaczenie dla polskiej gospodarce. Z badania PARP w 2009 r. wynika, że firmy rodzinne wytwarzały ponad 10 % polskiego PKB (ponad 121 mld zł). W 2017 r. odpowiadały już za 18% polskiego PKB (ok. 322 mld zł). To dobry wynik, lecz daleko nam jednak jeszcze do rozwiniętych gospodarek, w których wpływ firm rodzinnych na PKB wynosi ponad 50%.
Najwięcej firm rodzinnych jest w województwie mazowieckim, śląskim, dolnośląskim i wielkopolskim. Funkcjonują one głównie w branży handlowej (32%), przetwórstwa przemysłowego (16%), budowlanej (12%) oraz usług profesjonalnych (11%).
Najczęściej przedsiębiorstwa rodzinne są indywidualnymi działalnościami osoby fizycznej (ok. 70,5%). 13,6% to spółki cywilne; 10,1% – spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, 4,7% – spółki jawne, 0,4%, – spółki komandytowe, a po 0,2 % – spółki partnerska i akcyjna.
Firmy rodzinne stoją u progu skoku sukcesyjnego, z powodu trwającej zmiany pokoleniowej pionierów przedsiębiorczości po 1989 r. W trakcie najbliższych 5 lat sukcesję planuje ok. 57% firm rodzinnych. Sukcesja to trudny i często wieloletni proces. Tylko 8,1% następców przedsiębiorców deklaruje, że chce prowadzić w przyszłości firmy rodziców. W praktyce drugie pokolenie przejmuje jedynie co trzecią firmę rodzinną, a niewielki procent z tych firm przekazuje się trzeciemu pokoleniu.
Relacja z konferencji prasowej w Instytucie Biznesu Rodzinnego
Troska o przyszłość polskich przedsiębiorstw rodzinnych od zawsze jest nam bliska. Dzisiejszy piątek 13-tego był dla nas wyjątkowym dniem, w siedzibie Instytutu mieliśmy okazję porozmawiać o nowych przepisach związanych z fundacjami rodzinnymi w Polsce. W konferencji prasowej wzięli udział Jadwiga Emilewicz – Minister Przedsiębiorczości i Technologii , dr Adrianna Lewandowska – Prezes Instytutu Biznesu Rodzinnego , Grzegorz Maślanko – Grant Thornton Poland oraz Sławomir Malewski – Polska Izba Biznesu. Serdecznie dziękujemy za udział uczestnikom konferencji oraz mediom Grupa TVN, Poznański Prestiż , WTK sp. z o. o. Polska Agencja Prasowa (Polish Press Agency) epoznan.pl, TVP Polish Television (Telewizja Polska S.A) Polskie Radio S.A.
