Powiązane artykuły
Przez ostatnie lata w ramach Instytutu Biznesu Rodzinnego mocno skupialiśmy się na firmach rodzinnych. To ich profesjonalizacja była naszym zawodowym wyzwaniem. Od jakiegoś czasu jednak rozszerzamy to pojęcie i przesuwamy naszą uwagę w kierunku rodzin biznesowych. Warto przyjrzeć się różnicy między firmą rodzinną a rodziną biznesową, a także dowiedzieć się więcej na temat modelu (nie)widzialnego Bogactwa Rodziny Biznesowej. Zrozumienie, paradoksalnie może być kluczowe dla trwałości firmy i sukcesu międzypokoleniowego.
Od firmy rodzinnej do rodziny biznesowej
Firma rodzinna to przedsiębiorstwo, w którym członkowie rodziny są zaangażowani w codzienne funkcjonowanie przedsiębiorstwa, które należy do danej rodziny. W takich firmach rodzina nie tylko posiada udziały, ale często odgrywa również ważne role w zarządzaniu. To właśnie ich decyzje strategiczne, wartości oraz podejście do prowadzenia biznesu kształtują organizację. Często w tym modelu założyciele są „twarzą” firmy, a ich wizja jest fundamentalna dla dalszego rozwoju.
Z drugiej strony mamy rodzinę biznesową, która obejmuje szerszy kontekst. Tutaj nie mówimy już wyłącznie o jednym przedsiębiorstwie, jednej firmie, która należy do rodziny. Mówimy szerzej o całościowym podejściu do zarządzania majątkiem i aktywami rodziny. Rodzina biznesowa posiada różne przedsięwzięcia biznesowe: mogą to być firmy, inwestycje, nieruchomości, a także działania filantropijne. Istotnym elementem rodziny biznesowej jest zarządzanie dziedzictwem i sukcesją. Tu w grę wchodzą wartości, które są przekazywane z pokolenia na pokolenie, wspólne cele i strategia zarządzania majątkiem. Rodzina biznesowa niekoniecznie będzie związana z codziennym zarządzaniem firmami – może korzystać z profesjonalnych menedżerów, którzy zajmują się operacjami, podczas gdy członkowie rodziny koncentrują się na planowaniu długoterminowym i zarządzaniu bogactwem.
Firma rodzinna a rodzina biznesowa – dlaczego warto zrozumieć różnice?
Zrozumienie różnicy między firmą rodzinną a rodziną biznesową może być czynnikiem w usprawnieniu procesu sukcesji, ponieważ pozwala na bardziej elastyczne podejście do zarządzania i przyszłości przedsiębiorstwa. W firmie rodzinnej powszechne jest założenie, że wszyscy członkowie rodziny powinni być bezpośrednio zaangażowani w jej operacyjne funkcjonowanie. To podejście często prowadzi do napięć, zwłaszcza gdy sukcesorzy nie są zainteresowani ani przygotowani do aktywnego prowadzenia biznesu, co może wpływać na efektywność i stabilność organizacji.
Dlaczego tak uważam? Bo kiedy rodzina zaczyna myśleć w kategoriach rodziny biznesowej, otwierają się nowe perspektywy. Zamiast koncentrować się wyłącznie na jednym przedsiębiorstwie i wymagać, by wszyscy członkowie rodziny znaleźli w nim swoje miejsce, można skupić się na zarządzaniu szerokim majątkiem rodzinnym, inicjować powstawanie nowych firm, inwestycji czy działań filantropijnych. To pozwala na wypracowanie bardziej zrównoważonego podejścia do sukcesji, w którym tylko osoby naprawdę zainteresowane prowadzeniem działalności mogą przejąć odpowiedzialność za codzienne zarządzanie, podczas gdy inni członkowie rodziny mogą zajmować alternatywnymi działaniami. I to bez poczucia porażki, która towarzyszy często sukcesorom niezainteresowanym firmą.
„Rodzina biznesowa skupia się na długoterminowej wizji”
Takie podejście nie tylko pozwala uniknąć niepotrzebnych konfliktów, ale również daje możliwość zatrudnienia profesjonalnych menedżerów do operacyjnego prowadzenia firm, co podnosi efektywność i konkurencyjność przedsiębiorstwa. W ten sposób można pogodzić różnorodne cele i ambicje członków rodziny, nie wymuszając na wszystkich bezpośredniego zaangażowania w działalność biznesową. Rodzina biznesowa skupia się na długoterminowej wizji, co może przyczynić się do stabilności i rozwoju, nie tylko firmy, ale całego majątku rodzinnego, pozwalając na sukcesję rodzinną, która uwzględnia indywidualne talenty i aspiracje kolejnych pokoleń.
Zrozumienie tej różnicy staje się pierwszym krokiem w akceptacji faktu, że nie każdy członek rodziny musi aktywnie uczestniczyć w prowadzeniu biznesu, co jest często trudnym wyzwaniem, zwłaszcza gdy młodsze pokolenie ma inne priorytety i podejście do pracy. Dzięki temu jednak można wypracować bardziej realistyczne i efektywne strategie sukcesji, które będą lepiej dostosowane do zmieniających się realiów oraz oczekiwań wszystkich zaangażowanych stron.
Zarządzanie rodziną biznesową opierać się będzie zatem na profesjonalizacji procesów i delegowaniu codziennego zarządzania firmami profesjonalnym menedżerom, podczas gdy członkowie rodziny koncentrują się na wyznaczaniu długofalowych celów oraz na nadzorze strategicznym. Ważne stanie się nie tylko finansowe pomnażanie majątku, ale także ochrona dziedzictwa rodzinnego, w tym przekazywanie wartości kulturowych, tradycji i długofalowych wizji, które mają za zadanie scalać rodzinę wokół wspólnej misji.
W tym kontekście głównym celem rodziny biznesowej jest nie tylko ekonomiczny sukces i pomnażanie kapitału, ale także zapewnienie trwałości tego dziedzictwa, aby kolejne pokolenia mogły korzystać z bogactwa, które jest czymś więcej niż tylko wartością materialną. Sukces w tym kontekście oznacza nie tylko utrzymanie konkurencyjności posiadanych firm, ale także zachowanie wartości i majątku, które będą mogły służyć przyszłym generacjom. Warto przeanalizować, jak budować podwaliny pod trwały wielopokoleniowy sukces.
„(Nie)widzialne Bogactwo Rodziny Biznesowej”
Bogactwo to pojęcie, które w swej istocie wykracza daleko poza wymiar materialny, choć to właśnie ten aspekt bywa najczęściej kojarzony z jego znaczeniem. Na pierwszy rzut oka, bogactwo właścicieli rodzinnych firm jest związane z posiadaniem zasobów finansowych, luksusowych dóbr, nieruchomości i kapitału inwestycyjnego. Właściciele dużych firm osiągają ten rodzaj bogactwa dzięki skutecznemu zarządzaniu, inwestycjom oraz budowaniu struktur, które generują zyski.
Kapitał finansowy, to bogactwo materialne, które wiąże się z możliwościami: wpływem na decyzje polityczne, przywilejami oraz dostępem do rzadkich zasobów, jak czas, ekskluzywne dobra czy najnowocześniejsze technologie. Jednakże im większe bogactwo materialne, tym częściej jego posiadacze stają przed wyzwaniem zarządzania tym bogactwem w sposób odpowiedzialny, zarówno w stosunku do swoich pracowników, społeczności, jak i środowiska naturalnego.
Rodzina biznesowa – bogactwo ma również wymiar społeczny
Bogactwo rodziny biznesowej ma także wymiar społeczny. Właściciele dużych przedsiębiorstw często podkreślają, że prawdziwe bogactwo to ich wpływ na społeczność, na dobrostan lokalnej społeczności, na relacje ze współpracownikami. Relacje te, oparte na zaufaniu, lojalności i wzajemnym szacunku, są kluczem do wewnętrznej satysfakcji, której nie można osiągnąć jedynie poprzez posiadanie pieniędzy. W kontekście społeczności, właściciele znaczących w regionie firm często stają się liderami, którzy mają ogromny wpływ na otaczające ich środowisko. Ich bogactwo, poza finansami, to także kapitał społeczny – zdolność do mobilizowania innych do działania, do tworzenia miejsc pracy, rozwoju innowacji czy wspierania inicjatyw charytatywnych. W tym sensie bogactwo materialne jest narzędziem, które pozwala osiągnąć cele wykraczające poza jednostkową korzyść i przekłada się na dobro ogółu. Odpowiedzialne wykorzystanie tego bogactwa, poprzez działania filantropijne czy inwestycje w zrównoważony rozwój, to świadome budowanie dziedzictwa, które wykracza poza jeden wymiar pokoleniowy.
W rodzinach biznesowych jest jeszcze jeden ważny kapitał, to silny kapitał emocjonalny, który sprzyja lojalności, współpracy i wspólnemu dążeniu do celów. Przez wspólne wartości, tradycje i historie, członkowie rodziny tworzą więzi, które umacniają poczucie przynależności i wspólnej odpowiedzialności za rozwój firm rodzinnych na świecie. Kapitał emocjonalny wpływa na podejmowanie decyzji, umożliwiając lepsze zrozumienie perspektyw każdego członka rodziny, zarówno tych zaangażowanych w działalność firmy, jak i tych, którzy nie są jej częścią.
„Wspólne wartości oraz cele budują trwałe fundamenty”
Wspólne wartości oraz cele budują trwałe fundamenty, które pomagają przetrwać kryzysy. W obliczu trudnych wyzwań, jeśli rodzina posiada ten kapitał, to jest w stanie skutecznie współpracować, zachowując stabilność emocjonalną i motywację do działania. Bardzo ważne jest, by ten kapitał emocjonalny nieustannie wzmacniać, rozwijać, pomnażać poprzez wspólne doświadczenia, rodzinne spotkania, ceremonie czy wspólne przedsięwzięcia. W ten sposób, emocjonalne zasoby rodziny nie tylko przyczyniają się do jej stabilności, ale także zwiększają zdolność adaptacyjną w zmieniającym się środowisku biznesowym.
Model (nie)widzialnego Bogactwa Rodziny Biznesowej
Zatem składowe Modelu (nie)widzialnego Bogactwa Rodziny Biznesowej to:
- Kapitał finansowy – tradycyjnie rozumiane aktywa, które wzmacniają bezpieczeństwo, możliwości i stabilność finansową rodziny.
- Kapitał społeczny – relacje z innymi, które działają na rzecz odpowiedzialnej, zrównoważonej przyszłości
- Kapitał emocjonalny – więzi między członkami rodziny, które wpływają na zaufanie, relacje, szacunek i międzypokoleniowe zrozumienie, które prowadzi do stabilizacji wzrostu.
Prawdziwe bogactwo rodziny biznesowej polega na umiejętności łączenia tych wszystkich elementów w sposób, który zapewnia nie tylko sukces finansowy, ale także trwałość dziedzictwa i wartości rodzinnych. W rodzinach biznesowych, gdzie wartości budujące kapitał emocjonalny są pielęgnowane, istnieje większa szansa na długowieczność firmy. Kiedy te wartości są przekazywane z pokolenia na pokolenie, a mechanizmy ładu rodzinnego i zasady działania są jasno określone (np. poprzez konstytucję rodzinną), przedsiębiorstwo może przetrwać generacje. Bogactwo materialne rodziny biznesowej wynika zatem nie tylko z sukcesów gospodarczych, ale także z wartości, które nadają sens działaniom kolejnym pokoleniom.
