Split payment czyli mechanizm płatności podzielonej i jego wpływ na firmy

Powiązane artykuły

Model (nie)widzialnego Bogactwa Rodziny Biznesowej

Oddam firmę rodzinną w dobre ręce

Monika Siecińska-Jaworowska Prelegentką 4 GENERATIONS

Jeżeli dotychczas w Państwa firmie nie została podjęta szeroka dyskusja o wpływie split payment czyli mechanizmu podzielonej płatności na bieżącą działalność, należy rozpocząć ją jak najszybciej. Wielu przedsiębiorców, z którymi rozmawiamy mówi: „nas to nie dotyczy, nie zamierzamy z tego korzystać”. Nic bardziej mylnego. To nie Państwo będziecie decydowali o tym, czy skorzystacie z mechanizmu podzielonej płatności, zdecydują o tym odbiorcy usług czyli płatnicy faktur.

Zgodnie z ustawą z dnia 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, do 30 czerwca 2018 r. każdy przedsiębiorca, niezależnie od skali prowadzonej działalności, otrzymał bez wnioskowania, w każdym z banków, w którym posiada rachunek rozliczeniowy bieżący czy też pomocniczy, nowy rachunek VAT. Nie jest możliwa rezygnacja z takiego rachunku, można natomiast wnioskować o otwarcie więcej niż jednego takiego konta w danym banku. Nie ma również znaczenia, czy firma jest aktywnym płatnikiem podatku VAT.

Z kolei 1 lipca 2018 r. każdy bank udostępnił przedsiębiorcom posiadającym rachunek VAT nowy rodzaj przelewu bankowego – przelew split payment (przelew płatności podzielonej/przelew VAT). Jest on dostępny wyłącznie dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą oraz dla płatności w walucie złoty polski (PLN). Osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej nie będą miały możliwości złożenia takiego przelewu. Różni się on od standardowego zakresem informacji, tj. składając zlecenie, poza kwotą wartości brutto faktury niezbędne jest uzupełnienie informacji o kwocie VAT, numerze faktury oraz numerze indentyfikacyjnym odbiorcy przelewu, którym w większości przypadków będzie numer NIP.

Mechanizm podzielonej płatności opiera się na tych dwóch filarach i zakłada rozdzielenie płatności za nabyty towar lub usługę na dwa odrębne rachunki – rachunek bankowy dostawcy oraz specjalny rachunek VAT. Mechanizm jest stosowany dobrowolnie, to znaczy, że to płatnik zdecyduje, czy zrealizuje płatność za nabyty towar (opłaci fakturę) w dotychczasowej formie przelewu Eliksir, czy też zastosuje przelew split payment. Nabywca może opłacić w ten sposób również faktury zaliczkowe. Fakturę będzie można zapłacić mechanizmem podzielonej płatności w całości lub w części – obowiązuje pełna dowolność w tym zakresie.

Płatnik faktury, o ile wybierze sposób płatności split payment, nie musi rozdzielać płatności, będzie dokonywał jednego przelewu na dotychczas wykorzystywany numer rachunku odbiorcy podany na fakturze. Bank obciąży kwotą VAT rachunek VAT, uzna tą kwotą rachunek rozliczeniowy, a następnie wyśle jeden przelew do odbiorcy, obciążając pełną kwotą rachunek rozliczeniowy. Tym samym na rachunku rozliczeniowym zostanie zarejestrowana dodatkowa transakcja uznania kwotą VAT z rachunku VAT.
W przypadku posiadania środków na rachunku VAT w wysokości niewystarczającej na zapłatę kwoty podatku od towarów i usług, wskazanej w komunikacie przelewu, w celu realizacji przelewu bank obciąża rachunek VAT do wysokości salda na tym rachunku i uznaje tą kwotą rachunek rozliczeniowy nabywcy towarów i usług, na podstawie komunikatu przelewu. W przypadku braku środków na rachunku VAT, w celu realizacji przelewu bank obciąża wyłącznie rachunek rozliczeniowy nabywcy towarów i usług, kwotą odpowiadającą wartości sprzedaży brutto wskazanej w komunikacie przelewu.

Jeżeli na rachunku rozliczeniowym brakuje środków na zapłatę kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży brutto wskazanej w komunikacie przelewu, bank nie zrealizuje dyspozycji.
Odbiorca płatności nie będzie miał wyboru, czy chce zaakceptować przychodzącą transakcję. Przelew zostanie odpowiednio zidentyfikowany przez bank odbiorcy, rachunek rozliczeniowy odbiorcy zostanie uznany pełną kwotą przelewu, następnie rachunek ten zostanie obciążony kwotą VAT, a rachunek VAT nią uznany. W tym przypadku na rachunku rozliczeniowym zostanie zaksięgowana dodatkowa transakcja obciążenia rachunku kwotą VAT.

Mechanizm podzielonej płatności ma zastosowanie dla płatności za pojedynczą fakturę. Oznacza to, że jeżeli obecnie firma wykorzystuje zasadę łączenia płatności za faktury do jednego odbiorcy należy przeanalizować, czy zmiana tego zwyczaju oraz zastosowanie split payment będzie dla firmy korzystne.
Wracając do rachunku VAT, na rachunek ten mogą wpływać środki pieniężne pochodzące jedynie z tytułu: zapłaty VAT, zwrotu kwoty VAT (wynikającej z korekty),
zwrotu VAT przez Urząd Skarbowy oraz przelewu środków między własnymi rachunkami VAT w tym samym banku. Czyli w przypadku, gdy kontrahenci opłacą zobowiązania poprzez split payment, na rachunku VAT firmy zostanie zgromadzona kwota środków będąca sumą kwot VAT z przelewów split payment skierowanych na jej rachunek rozliczeniowy.

Właścicielem środków zgromadzonych na rachunku VAT jest przedsiębiorca, niemniej jednak ma on ograniczoną możliwość korzystania z tych środków. Będą one mogły być wypłacone wyłącznie w celu dokonania wpłaty VAT do US, płatności VAT na rachunek VAT dostawcy lub zwrotu kwoty VAT (wynikającej z korekty) oraz przelewu środków między własnymi rachunkami VAT w tym samym banku. Każde z obciążeń tego rachunku (poza indywidualną decyzją Urzędu Skarbowego dotyczącą przeksięgowania środków) może zostać zrealizowane wyłącznie przelewem split payment. Środki pieniężne zgromadzone na rachunku VAT lub przeksięgowane na rachunek rozliczeniowy w wysokości odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług wskazanej w komunikacie przelewu są wolne od zajęcia na podstawie sądowego lub administracyjnego tytułu wykonawczego dotyczącego egzekucji lub zabezpieczenia innych należności niż podatek od towarów i usług. Natomiast wierzytelności z rachunku VAT nie mogą być przedmiotem zabezpieczenia rzeczowego, nie wchodzą do masy upadłościowej przedsiębiorstwa.

Brak możliwości wykorzystywania nadwyżki środków zgromadzonych na rachunku VAT np. do regulowania innych zobowiązań, w tym także z tytułu innych podatków, może wpłynąć negatywnie na cash flow przedsiębiorstwa. Wydaje się więc, że warto przemyśleć mechanizm śledzenia wysokości środków finansowych na rachunku VAT w celu wykorzystania ich do zapłaty podatku naliczonego. Może to jednak kreować trudności w przypadku, gdy spółka będzie posiadać więcej niż jeden rachunek VAT w różnych bankach, ponieważ przeksięgowania środków pomiędzy rachunkami VAT prowadzonymi w różnych bankach jest niemożliwe.

Aby zachęcić przedsiębiorców do korzystania z mechanizmu, nowe regulacje przewidują system zachęt dla podatników, którzy wybiorą stosowanie mechanizmu podzielonej płatności.

Są to:

1. Brak stosowania sankcyjnej stawki odsetek (w przypadku, gdy kwota podatku naliczonego wynika z 95% faktur, które zostały zapłacone przy użyciu mechanizmu split payment).
2. Brak sankcyjnych stawek 30% i 100% VAT
3. Wyłączenie odpowiedzialności solidarnej nabywcy za VAT
4. Możliwe oszczędności w przypadku zapłaty podatku z rachunku VAT podatnika przed ustawowym terminem płatności, co może pozwolić na rzeczywiste zmniejszenie zobowiązania podatkowego w VAT
5. Podatnicy, którzy do tej pory ubiegali się o zwrot VAT w 60 dni mogą skorzystać z krótszego, 25-dniowego terminu zwrotu podatku bez spełniania dodatkowych wymogów, jeśli wskażą, że zwrot ma zostać dokonany na ich rachunek VAT (korzyść dostępna także dla nabywców)

Zachęcam do przeprowadzenia w możliwie najszybszym czasie analizy wpływu mechanizmu na działalność bieżącą firmy. Takie przygotowanie pozwoli na uniknięcie potencjalnych trudności.

Autorem artykułu jest: Marta Postek, Dyrektor Departamentu Bankowości Transakcyjnej w Banku Millennium