Postęp technologiczny, nowoczesne rozwiązania i dynamiczne zmiany w wielu branżach inicjowane są coraz częściej przez podmioty typu start-up. Inwestycje w podmioty we wczesnych fazach rozwoju są najczęściej punktem zainteresowania funduszy inwestycyjnych typu venture capital, jednak mogą stanowić również alternatywną formę inwestycji dla firm rodzinnych.
Start-up, czy też inne podmioty we wczesnych fazach rozwoju często są generatorami nowych rozwiązań, które mogą usprawnić, zrewolucjonizować wiele branż. Jednakże potrzebują zarówno wsparcia finansowego, jak również często operacyjnego i zarządczego, by wdrożyć pomysły w biznesie i zwiększyć skalę działalności.
Cele
Firmy rodzinne, tak jak osoby prywatne pełniące rolę business angels podejmują współpracę typu venture capital, zapewniając finansowanie oraz często zaangażowanie biznesowe z wielu przyczyn. Jednym z celów może być kreowanie innowacyjnych rozwiązań. Inwestycję w start-up, proponujący usprawnienia w obszarze, prowadzonej przez inwestora działalności można traktować jako formę inwestycji w badania i rozwój. Mogą one (B+R) przyczynić się do wprowadzania innowacyjnych rozwiązań w przedsiębiorstwie rodzinnym. Nowe produkty, usługi czy rozwiązania zaproponowane i testowane przez start-up, po pozytywnym przyjęciu przez rynek, mogą budować przewagę konkurencyjną. Większa elastyczność procesów w podmiotach takich jak start-up niż w dojrzałym przedsiębiorstwie (o rozbudowanej strukturze) pozwala na sprawniejsze i efektywniejsze zarządzanie opracowywanymi innowacjami. Ponadto rozwijanie nowych gałęzi dla biznesu firmy rodzinnej stanowić może formę dywersyfikacji działalności.
Celem realizacji inwestycji może być również uzyskanie ponadprzeciętnej stopy zwrotu z inwestycji w projekt prowadzony przez start-up. Zwiększony poziom niepewności co do powodzenia projektu (trudność oszacowania przyjęcia proponowanych rozwiązań przez rynek) stanowi o wyższym poziomie ryzyka, z którego wynika oczekiwanie wyższej stopy zwrotu. Alternatywna inwestycja stanowi formę zagospodarowania wolnych środków pieniężnych zgromadzonych w spółce, dającą możliwość zrealizowania relatywnie wysokiej stopy zwrotu (przy czym należy pamiętać, że ryzyko niepowodzenia może być znaczące).
Business angels kierują się również pozafinansowymi przesłankami, tj. inwestując w projekty, których ideę popierają i chcą rozwijać. Charakter inwestycji umożliwia wdrażanie w nowych podmiotach zasad pielęgnowanych w firmie rodzinnej.
Planowanie i zabezpieczenie inwestycji
Decyzja o inwestycji powinna być poprzedzona szczegółowymi analizami, które pozwolą na określenie realistycznych oczekiwań, co do współpracy venture oraz nakreślenia obszarów ryzyka. Proces inwestycyjny powinien być dobrze zaplanowany. Przed transakcją należy uzgodnić wiele elementów kształtujących współpracę między inwestorem a spółką projektową.
W tym takich jak:
- sposób wejścia (nabycie udziałów bądź udzielenie pożyczki/ objęcie obligacji; bezpośrednio przez główną spółkę operacyjną bądź specjalnie powołany wehikuł inwestycyjny lub powołany fundusz inwestycyjny zamknięty),
- poziom kontroli, okres inwestycji,
- sposób wyjścia z inwestycji.
Ustalenia powinny być ukierunkowane na zapewnienie bezpieczeństwa i rynkowych warunków transakcji zarówno dla inwestora jak i założycieli (inicjatorów) start-upu.
Inwestycje venture capital mogą stanowić ciekawą alternatywę dla firm rodzinnych, szczególnie tych które pokładają swój rozwój w innowacjach. Wspieranie nowych rozwiązań zarówno we własnej branży jak również w innych branżach może generować wiele korzyści (tak finansowych jak i pozafinansowych). Może również generować nowe wyzwania. Każdy projekt wymaga dokładnej analizy według indywidualnego podejścia.
Wybór projektu, zaplanowanie i zabezpieczenie współpracy, określenie wartości wejścia kapitałowego i dalszych rozliczeń, może być procesem czasochłonnym, wymagającym doświadczenia, dlatego warto zasięgnąć rady ekspertów w tym zakresie.
Autor: Marta Pszczółkowska, starszy analityk CMT