Powiązane artykuły
Pojawienie się w firmie rodzinnej nowego pokolenia to często czas istotnych zmian. Nowe pokolenie może dołożyć własną cegiełkę w budowie silnego biznesu rodzinnego rozwijając ofertę produktowo-usługową, wdrażając nowe technologie, czy zmieniając podejście do zarządzania. Innowacje mogą stanowić o uzyskaniu przewagi konkurencyjnej, jak również o rozwoju w nowych kierunkach. Jednak proces kreowania innowacji może być czasochłonny i kapitałochłonny. Warto rozważyć różne możliwości organizacyjne udziału w badaniach i rozwoju.
Jednym z rozwiązań jest zakładanie spółek celowych o wyodrębnionym budżecie. Może być on przeznczony na testowanie i wdrażanie opracowywanych produktów, usług, czy działań usprawniających procesy w firmie. Relacje między główną spółką a spółką celową są kształtowane między innymi poprzez:
- wybór formy prawnej (i zapisy umowy spółki bądź umowy wspólników)
- sposób finansowania (kapitałowe: wkład wspólnika, podwyższenie kapitału, dopłaty czy dłużne: pożyczki, obligacje).
Zakładanie spółek celowych jest najczęściej stosowane przy weryfikacji i wdrożeniu własnych pomysłów firmy rodzinnej.
Venture Capital
Rozwijającą się formą pozyskiwania innowacji jest inwestowanie w rozwiązania wywodzące się od różnych pomysłodawców w formie funduszu typu venture capital. Coraz częściej firmy rodzinne oraz inwestorzy prywatni są zaangażowani w projekty venture capital. Dodatkowym impulsem dla rozwoju tego segmentu inwestycji są środki publiczne. PFR Ventures (Polski Fundusz Rozwoju jako fundusz funduszy) ogłosił, iż przeznaczy 2 mld zł na rozwój funduszy venture capital i funduszy CVC w horyzoncie kilku lat. Aplikacje do kolejnych edycji pozyskania finansowania na wsparcie działalności funduszy venture capital otwiera również NCBiR (Narodowe Centrum Badań i Rozwoju). Finansowanie publiczne ma często charakter bezzwrotny i pozwala na zwiększenie skali inwestycji przez inwestora (jak również zwiększenie oczekiwanej stopy zwrotu). Udział w funduszu oznacza dostęp do innowacyjnych projektów i bieżące monitorowanie rynku. Poza tym daje możliwość partycypowania w przyszłym zysku z inwestycji dla przedsiębiorcy (firmy rodzinnej czy inwestora prywatnego). Polityka inwestycyjna funduszu często określa branżę, w jakiej fundusz realizuje projekty. Na przykład Grupa SpeedUp specjalizuje się w projektach z branży IT. Kvarko – rozwija projekty dotyczące bio-gospodarki rolno-spożywczej i leśnej. Przykładem zaangażowania firmy rodzinnej w fundusz venture capital jest między innymi rodzina Nickel prowadząca park technologiczny oraz fundusz YouNick.
Corporate Venture Capital
Fundusze CVC (corporate venture capital) stanowią odmianę funduszy venture capital ze względu na charakter głównego inwestora, którym najczęściej jest przedsiębiorstwo ukierunkowane na wspieranie projektów realizowanych w branży, w której prowadzi działalność. Zainteresowanie ścieżką rozwoju innowacji w formie funduszy corporate venture capital wykazują między innymi globalne przedsiębiorstwa takie jak: Intel, Google, GE, Cisco, Samsung, Microsoft, Johnson&Johnson, Pfizer, AXA, SBI, Siemens, Nokia, Citi, Orange, Hewlett-Packard, Time Warner, Merck, czy Mitsubishi. Według badań przeprowadzonych przez CBINSIGHTS liczba aktywnych funduszy CVC (które zrealizowały w danym okresie transakcję) zwiększyła się na przełomie lat 2012 – 2016 dwukrotnie i w 2016 roku średnio co kwartał 195 podmiotów finalizowało inwestycję. Fundusze CVC w Polsce również zaczynają się rozwijać. W 2015 roku fundusz typu CVC założyła między innymi Energa, w 2017 roku utworzenie funduszu CVC zapowiedział Tauron.
Kontynuacja rodzinnych tradycji jest równie ważna jak wdrażanie nowych rozwiązań w zakresie procesów produkcji, zarządzania czy funkcjonalności w ramach dostarczanych produktów i usług odpowiadających na szybko rosnące potrzeby odbiorców. Rozwój rynku venture capital stanowi możliwość pozyskania innowacji dla firm rodzinnych, zarówno poprzez dostęp do finansowania rozwoju własnych pomysłów, jak również poprzez partycypowanie w projektach płynących z zewnątrz firmy. Inwestycje w innowacje można przeprowadzać w różnych formach, przy czym wybór warto poprzedzić szczegółową analizą mając na uwadze stawiane cele, możliwości i ryzyka inwestycyjne.
