Powiązane artykuły
Kiedy mówimy o sukcesji, większość właścicieli firm rodzinnych od razu myśli o formalnościach: testamencie, umowie, aktach notarialnych, przepisaniu udziałów. To ważne, ale to nie od tego zaczyna się prawdziwa sukcesja. Sukcesja zaczyna się od właściciela. Od Ciebie. Od pytania: czy wiesz, w jakich rolach codziennie występujesz i które z nich jesteś gotowy oddać?
Bycie właścicielem firmy rodzinnej to nie jedno zadanie. To wiele ról, które przybierasz – często nieświadomie – każdego dnia. Raz jesteś tym, który wszystko kontroluje i czuwa nad dokumentami (kapelusz Agenta FBI). Innym razem stajesz się Strażakiem – gasisz pożary, ratujesz sytuację. Czasem chcesz zadbać o przyszłość i planujesz sukcesję jak właściciel noszący Cylinder. Równocześnie jednak jesteś tym, który troszczy się o rodzinę (Beret), popycha firmę ku przyszłości (Czarodziej), zarządza operacyjnie (Szeryf) lub myśli długofalowo o wartościach i środowisku (Ogrodnik).
To wszystko – to właśnie Ty. Pytanie, czy potrafisz nazwać te role? Rozpoznać, które z nich dominują? Które zaniedbujesz? I które gotów jesteś przekazać dalej?
7 kapeluszy dr Lewandowskiej© – nowy język tożsamości właściciela
Kiedy zaczynałam pracę nad tym modelem, wiedziałam, że nie chcę już mówić tylko o firmach. Chciałam mówić o człowieku – o właścicielu, który stoi w ich centrum. O jego wewnętrznym świecie, napięciach, lękach, potrzebie kontroli i ogromnym ciężarze, który nosi każdego dnia. Model 7 kapeluszy dr Lewandowskiej© powstał z obserwacji, rozmów, badań i wieloletniego towarzyszenia rodzinom biznesowym. Przede wszystkim jednak z potrzeby oddania głosu tym, którzy często są w tym procesie najbardziej samotni.
To pierwsza na świecie koncepcja, która nie bada jedynie organizacji, struktur czy planów sukcesyjnych, ale zagląda głębiej. Pyta jakie role pełni właściciel? W jakiej roli utknął? Gdzie jest jego przemilczana potrzeba odpoczynku, a gdzie niezgoda na oddanie kontroli? Kapelusze stały się metaforą codziennego przełączania się między oczekiwaniami: bycia jednocześnie liderem, strażakiem, kontrolerem, opiekunem, wizjonerem i członkiem rodziny.
Jestem dumna z modelu 7 kapeluszy dr Lewandowskiej©, ponieważ wiem, że otwiera oczy. Pomaga zrozumieć, dlaczego właściciele często są zmęczeni, sfrustrowani, przeciążeni. Dlaczego – mimo sukcesu – czują, że coś ich uwiera. I dlaczego ich najbliżsi nie zawsze rozumieją, co się z nimi dzieje.
Ten model to nie tylko narzędzie diagnostyczne. To zaproszenie do refleksji. Do uczciwego spojrzenia na siebie oraz do odważnej decyzji, by wreszcie świadomie wybrać, który kapelusz chcę dziś założyć, a który z godnością zdjąć.
Kapelusze a sukcesja
Przejście przez diagnozę 7 kapeluszy dr Lewandowskiej© to jeden z ważnych kroków, jakie może podjąć właściciel firmy rodzinnej, by świadomie przygotować się do sukcesji. To narzędzie nie tylko porządkuje codzienne działania właściciela, ale przede wszystkim pomaga zrozumieć, co dokładnie trzeba będzie oddać, by kolejne pokolenie mogło przejąć stery. Sukcesja nie zaczyna się od sukcesora – zaczyna się od decyzji założyciela, by przestać nosić wszystkie kapelusze naraz. Zanim więc zaczniemy przekazywać kompetencje czy strukturę zarządzania, warto zapytać: jakie role dziś pełnię i z których naprawdę jestem gotów zrezygnować?
Model pokazuje, że właściciel nie pełni jednej roli, ale wiele. Każda z nich niesie inną odpowiedzialność: od zarządzania majątkiem, przez kontrolę, po emocjonalne przywództwo w rodzinie. Diagnoza kapeluszy pozwala je wyodrębnić, zrozumieć, a następnie zdecydować, które z nich warto wzmocnić, a które już czas przekazać. Które kapelusze są Tobie najbliższe?
7 kapeluszy dr Lewandowskiej©
Cylinder właściciela – kapelusz odpowiedzialności za majątek i ciągłość
To rola, w której właściciel myśli o firmie jak o systemie – planuje strukturę własności, reguły dziedziczenia, tworzy ramy konstytucji rodzinnej. W centrum jest tu zarządzanie majątkiem, ochrona dorobku pokoleń oraz planowanie przyszłości w perspektywie finansowej i organizacyjnej. Cylinder to kapelusz, który porządkuje świat właściciela.
Kapelusz Szeryfa – kapelusz zarządzania operacyjnego
Szeryf to właściciel, który codziennie podejmuje decyzje, jest obecny w firmie, rozwiązuje problemy i kontroluje realizację celów. To kapelusz oparty na działaniu, dyscyplinie, sprawczości – idealny w pierwszej fazie rozwoju firmy, gdy lider sam „otwiera i zamyka dzień”. Jednak w kontekście sukcesji może blokować delegowanie i rozwój młodszych pokoleń, jeśli właściciel nie wycofa się na czas z centrum operacyjnego.
Beret – kapelusz relacji rodzinnych i emocji
Beret symbolizuje troskę o więzi, międzypokoleniowe porozumienie i kulturę emocjonalną firmy rodzinnej. Osoba będąca w tej roli jest empatyczna, uważna, potrafi wyczuć napięcia i często zapobiega konfliktom, zanim staną się otwarte. Choć nie zarządza kapitałem ani strategią, pełni ważną funkcję w utrzymywaniu spójności rodziny – i to właśnie ta rola bywa najbardziej niedoceniana w procesach sukcesji.
Czapka Czarodzieja – kapelusz wizji i transformacji
Czarodziej myśli o przyszłości, przewiduje zmiany, uruchamia nowe kierunki działania – to rola wizjonera i kreatora. Właściciel noszący ten kapelusz inicjuje zmiany, które często wykraczają poza ramy firmy, angażując kolejne pokolenia i otoczenie. Jego energia może być źródłem rozwoju, lecz bez zakorzenienia w realiach operacyjnych, może pozostać niezrozumiana przez zespół i rodzinę.
Czapka agenta FBI – kapelusz kontroli i analizy
To rola właściciela, który koncentruje się na bezpieczeństwie, zgodności, ryzykach i danych. Sprawdza, analizuje, weryfikuje nie po to, by ograniczać, ale by chronić firmę przed błędami i nieprzemyślanymi decyzjami. Jego czujność jest bezcenna w zarządzaniu złożonymi strukturami, ale zbyt silna obecność tej roli może prowadzić do braku zaufania i osłabienia decyzyjności sukcesorów.
Hełm strażaka – kapelusz szybkiej interwencji w kryzysie.
Właściciel-strażak działa błyskawicznie w sytuacjach nagłych – ratuje, reorganizuje, gasi pożary i podejmuje decyzje pod presją. Jego odwaga i odporność psychiczna są niezastąpione w trudnych momentach, gdy liczy się natychmiastowe działanie. Jednak, jeśli ta rola staje się dominująca, może prowadzić do życia w ciągłym napięciu, a firma zaczyna funkcjonować w trybie reaktywnym – bez przestrzeni na planowanie.
Kapelusz ogrodnika – kapelusz zrównoważonego rozwoju i wartości.
Ogrodnik patrzy dalej niż wynik finansowy, ponieważ myśli o przyszłych pokoleniach, środowisku, wspólnocie i długoterminowym sensie istnienia firmy. To kapelusz odpowiedzialności etycznej, kultury organizacyjnej i międzypokoleniowego dziedzictwa. Dba o wzrost, ale rozumie, że czasem trzeba też przyciąć – by to, co najważniejsze, mogło trwać i służyć kolejnym pokoleniom.
Dlaczego warto przejść diagnozę kapeluszy właściciela firmy rodzinnej?
Diagnoza pomaga właścicielowi dostrzec, jakie role pełni na co dzień: kiedy działa jak lider, kiedy jak strażak, a kiedy jak opiekun wartości. Zamiast czuć się rozdarty między oczekiwaniami, może zacząć rozpoznawać swoje naturalne wzorce działania i podjąć decyzję, które z nich rozwijać, a które ograniczyć.
Codzienność właściciela to ogromny ciężar odpowiedzialności za majątek, ludzi, rodzinę. Diagnoza kapeluszy porządkuje te napięcia. Daje klarowność tego, co robię z przyzwyczajenia, a co z potrzeby serca. Dzięki temu łatwiej podejmować decyzje, bez chaosu i emocjonalnego przeciążenia.
Metafora kapeluszy pomaga prowadzić trudne rozmowy. Dzięki niej łatwiej mówić o lęku przed utratą kontroli, potrzebie uznania czy zmęczeniu odpowiedzialnością. Ułatwia komunikację w rodzinie i z zespołem, pozwala mówić o sukcesji bez napięcia i oskarżeń, a z empatią i zrozumieniem. Zamiast mówić: „Ojciec wszystko trzyma dla siebie”, można powiedzieć: „Widzę, że wciąż jesteś w czapce agenta a może porozmawiamy, kiedy zdejmiesz ją choć na chwilę?”. To pomaga złagodzić napięcia. Daje ulgę. Diagnoza kapeluszy pozwala nazwać, jakie aspekty władzy i odpowiedzialności są obecnie w rękach właściciela i których z nich trudno mu się pozbyć. To początek prawdziwej, a nie tylko formalnej sukcesji.
W końcu, to też krok w stronę równowagi – w firmie i w życiu. Zrozumienie, które kapelusze nosimy, pomaga przejść z trybu „ciągłego działania” do trybu „mądrego wyboru”. Można odkryć, że nie trzeba być w każdej roli cały czas, że oddanie kontroli to nie porażka, tylko dojrzałość. A sukcesja nie oznacza końca wpływu – tylko zmianę formy obecności.
W księgarni Instytutu Biznesu Rodzinnego możesz kupić książkę „7 kapeluszy założyciela firmy rodzinnej” –przewodnik po rolach, które każdego dnia odgrywa właściciel firmy rodzinnej. Jestem przekonana, że to nie tylko lektura, ale towarzysz refleksji. Książka pomaga zrozumieć, skąd bierze się zmęczenie, jak rodzi się chaos i dlaczego sukcesja nie udaje się „na zdrowy rozsądek”. To opowieść, która porządkuje, nazywa i inspiruje – dla tych, którzy chcą zrozumieć siebie i przekazać firmę z mądrością, nie tylko z majątkiem.
Natomiast na stronie modelu 7 kapeluszy dr Lewandowskiej znajdziesz narzędzie diagnostyczne – unikatowy kwestionariusz, dzięki któremu sprawdzisz, jakim właścicielem jesteś dziś. Zobaczysz, które kapelusze nosisz najczęściej, a które zaniedbujesz. Otrzymasz raport, który pomoże Ci zacząć ważną rozmowę – ze sobą, z rodziną, z doradcą.
Diagnoza 7 kapeluszy to nie ocena, to mapa. Uczy właściciela rozumienia własnego przywództwa, pomaga uporządkować proces sukcesji i – co równie ważne – otwiera drogę do nowego etapu życia. Przejście przez nią to nie tylko krok w stronę przekazania firmy, ale także w stronę osobistej wolności, redefinicji roli i znalezienia równowagi między byciem założycielem a byciem sobą. To nie test z wiedzy. To narzędzie, które prowadzi do większej świadomości, równowagi i gotowości do zmiany. Zapraszam cię do przymierzenia, który kapelusz lubisz najbardziej a który powinien … wylądować w szafie!
Model 7 kapeluszy dr Lewandowskiej©
Model 7 kapeluszy dr Lewandowskiej© jest chronionym utworem w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 Nr 24 poz. 83 z późn. zm.).
Żadna część tego modelu – w tym jego nazwa, struktura, opisy ról oraz narzędzia diagnostyczne – nie może być kopiowana, rozpowszechniana, publikowana ani wykorzystywana w celach komercyjnych lub szkoleniowych bez uprzedniej pisemnej zgody autorki.
Wszystkie prawa do tekstów, materiałów oraz nazwy „7 kapeluszy dr Lewandowskiej©” należą do autorki Adrianny Lewandowskiej. Wykorzystanie modelu w pracy doradczej, edukacyjnej lub medialnej wymaga podania pełnego źródła i poszanowania integralności koncepcji.
