Obecnie jednym z priorytetów dla wielu firm w Polsce, także firm rodzinnych, jest efektywność operacyjna. Kluczowym elementem tego obszaru są kwestie związane z kosztami pracy. Warto więc zwrócić uwagę na to, w jaki sposób zatrudniamy i rozliczamy osoby na różnych stanowiskach i czy wiążą się z tym dodatkowe obowiązki lub koszty, a także czy możemy dobierać formy zatrudnienia w taki sposób, aby były jak najbardziej adekwatne do potrzeb przedsiębiorstwa oraz charakteru obowiązków wykonywanych przez pracowników.
Państwowy fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON)
Pierwszym ważnym zagadnieniem jest zatrudnianie osób z niepełnosprawnością, które dotyczy wielu pracodawców w Polsce. To przede wszystkim droga do pozyskania lojalnych i zmotywowanych pracowników. Dodatkowo, poprzez zatrudnianie osób niepełnosprawnych, firmy wzmacniają swój wizerunek na rynku jako pracodawcy dojrzałego i społecznie odpowiedzialnego. Oprócz aspektu zarządzania różnorodnością w firmie, warto zwrócić uwagę na związane z tym kwestie finansowe. Obowiązek dokonywania wpłat na PFRON dotyczy każdego, kto zatrudniania co najmniej 25 osób w przeliczeniu na pełne etaty i nieosiągających wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych na poziomie 6%. Jeżeli nie zatrudniamy osób niepełnosprawnych na wymaganym poziomie, jesteśmy zobowiązani dokonywać wpłaty na PFRON w wysokości ok. 2 000 zł miesięcznie za każdy brakujący etat. Dodatkowo, wpłaty na PFRON nie stanowią kosztu uzyskania przychodu dla pracodawcy w CIT.
![Jak efektywnie zarządzać kosztami pracy Jak efektywnie zarządzać kosztami pracy](https://familybusiness.ibrpolska.pl/wp-content/uploads/2020/07/PwC-Grafika-1.png)
Ponadto, w przypadku zatrudniania osób niepełnosprawnych można ubiegać się o dofinansowania do ich wynagrodzeń. Roczna wysokość takiego dofinansowania może sięgnąć nawet 37 tys. zł na jednego pracownika.
![Jak efektywnie zarządzać kosztami pracy Jak efektywnie zarządzać kosztami pracy](https://familybusiness.ibrpolska.pl/wp-content/uploads/2020/07/PwC-Grafika-2-Wysokość-dofinansowania.png)
ZUS
W przypadku zatrudniania osób m.in. w oparciu o umowę o pracę, pracodawca ponosi dodatkowe koszty z tytułu ubezpieczeń społecznych.
![Jak efektywnie zarządzać kosztami pracy Jak efektywnie zarządzać kosztami pracy](https://familybusiness.ibrpolska.pl/wp-content/uploads/2020/07/PwC-Grafika-3-ZUS-1024x425.png)
Warto zwrócić uwagę, iż ubezpieczenie wypadkowe jest jedyną „ruchomą” składką (jej wysokość zależy od wielu czynników, na które pracodawca ma wpływ). Warto zatem rozważyć, czy jest ona naliczana przez przedsiębiorców w wysokości faktycznie odzwierciedlającej rzeczywistość (np. wypadkowość).
Alternatywne formy zatrudnienia i wynagradzania
Firmy, oprócz tradycyjnej umowy o pracę, umowy zlecenie czy o dzieło, mają do dyspozycji także inne formy zatrudnienia, niejednokrotnie bardziej korzystne zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy:
- Umowa z przeniesieniem praw autorskich – dotyczy pracowników, których obowiązki zawodowe wymagają pewnego poziomu kreatywności i prawdopodobne jest, że część prac, które regularnie dostarczają pracodawcy, może być postrzegana jako praca chroniona prawem autorskim zgodnie z polskimi przepisami dotyczącymi praw autorskich, np. w zakresie tworzenia programów komputerowych czy badań i rozwoju (B+R). W takiej sytuacji pracownik może odliczyć od podstawy opodatkowania aż 50% zryczałtowanych kosztów podatkowych.
- Programy akcyjne – pracownicy mogą być objęci programem motywacyjnym, dzięki któremu stają się posiadaczami akcji spółki. Obecnie przepisy polskiej ustawy o PIT pozwalają na korzystanie z preferencji podatkowych w stosunku do akcji przyznanych w ramach programów motywacyjnych dla pracowników. Jeżeli spełnione zostaną określone warunki, dochód z planu może być opodatkowany dopiero w momencie sprzedaży akcji według stawki 19% oraz bez dodatkowych obciążeń w zakresie ZUS.
- Kontrakt B2B – samozatrudnienie jest popularną formą angażowania osób, które wykonują czynności w sposób niezależny. W takim przypadku wynagrodzenie wypłacane jest osobie fizycznej na podstawie umowy o świadczenie usług zawartej w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Ponadto taka forma daje możliwość wyboru podatku liniowego 19%, zaliczania pewnych wydatków do kosztów uzyskania przychodów, a także opłacania składek ZUS na ograniczonym poziomie niezależnie od wartości faktycznie osiągniętego przychodu.
- Powołanie – powołanie dotyczy członków zarządu. Wynagrodzenie jest regulowane i wypłacane zgodnie z uchwałą odpowiedniego organu spółki. Zatrudnienie w tej formie nie jest objęte ubezpieczeniem społecznym ani zdrowotnym.
- Prokura – opcja ta dotyczy osób innych niż członkowie zarządu, które zostały wyznaczone na prokurentów spółki. Wynagrodzenie prokurenta jest regulowane i wypłacane na podstawie uchwały odpowiedniego organu spółki i podobnie jak w przypadku powołania zarządu, nie podlega składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.