Powiązane artykuły
Sukcesja jest jednym z najbardziej istotnych zagadnień w firmach rodzinnych. Problemowy aspekt tego obszaru szczególnie widoczny jest pośród firm funkcjonujących w ramach działalności gospodarczej osób fizycznych, w których śmierć właściciela równoznaczna jest z zaprzestaniem prowadzenia biznesu.
W ciągu ostatnich miesięcy zapowiadano próbę regulacji niniejszej kwestii, aż wreszcie w minionym tygodniu światło dziennie ujrzał przygotowany przez Ministerstwo Rozwoju i Finansów projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, mający pomóc przyszłym sukcesorom.
CO DZIEJE SIĘ Z FIRMĄ W PRZYPADKU ŚMIERCI WŁAŚCICIELA?
W ramach obecnie funkcjonującego porządku prawnego śmierć właściciela prowadzącego biznes w formie jednoosobowej działalności gospodarczej jest tożsama z zaprzestaniem bytu prawnego prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa. Skutkuje to powstaniem problemów w sferze prawa prywatnego i publicznego, które uniemożliwiają kontynuację działalności przez następców prawnych właściciela.
Do głównych problemów następujących po śmierci właściciela można zaliczyć:
- ograniczone możliwości posługiwania się firmą (nazwą) przedsiębiorcy
- konieczność porozumienia wszystkich spadkobierców w kwestii kontynuacji działalności w krótkim terminie po śmierci przedsiębiorcy
- fakt, iż wraz ze śmiercią przedsiębiorcy wygasają umowy o pracę, pełnomocnictwa, niektóre umowy cywilnoprawne, a także decyzje administracyjne (np. koncesje, licencje, zezwolenia), niezbędne do prowadzenia danego rodzaju działalności gospodarczej
- brak możliwości kontynuacji rozliczeń podatkowych
- problem z dostępem do rachunku bankowego prowadzonego na potrzeby działalności
JAK DUŻA JEST SKALA PROBLEMU?
Według danych Instytutu Biznesu Rodzinnego w Polsce firmy rodzinne stanowią ok. 36 proc. wszystkich przedsiębiorstw, a ich działalność odpowiada za 18 proc. polskiego PKB. Warto jednak dodać, iż ów 36 proc. stanowią jedynie te przedsiębiorstwa, które posiadają świadomość firmy rodzinnej i chęć stworzenia wielopokoleniowego biznesu. Biorąc pod uwagę tylko kryterium własności (tj. ponad 50 proc. udziałów w posiadaniu osób prywatnych i ich rodzin) odsetek tychże firm wzrasta do 92 proc. Większość firm w Polsce prowadzona jest w ramach działalności gospodarczej osób fizycznych.
W Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej wpisanych jest 2,4 mln przedsiębiorców (zarówno aktywnych, jak i nieaktywnych).
W projekcie ustawy możemy przeczytać, iż problem sukcesji w przypadku śmierci właścicieli, dotyczy ok. 100 przypadków w miesiącu, a liczba ta w najbliższych latach będzie się zwiększać.
Z racji tego, iż gospodarka wolnorynkowa w Polsce istnieje stosunkowo krótko, za jej początki uznaje się bowiem lata 90. minionego stulecia, fala sukcesji jest jeszcze przed nami.
NOWA WIZJA
Zaprezentowany projekt ustawy ma – w mniemaniu autorów – całkowicie rozwiązać problem sukcesji. Ministerstwo Rozwoju i Finansów jest przekonane, iż stosowne zmiany poczynione w zakresie prawa cywilnego, administracyjnego, pracy oraz podatkowego zapewnią, w okresie tzw. zarządu sukcesyjnego, kontynuację działalności przedsiębiorstwa po śmierci jego właściciela.
Nowy projekt ustawy zakłada, iż w momencie śmierci przedsiębiorcy nowymi właścicielami przedsiębiorstwa zostaną pierwotni następcy prawni przedsiębiorcy i/lub małżonek przedsiębiorcy.
W celu rozwiązania obecnych problemów ustawa ma umożliwić m.in.:
- posługiwanie się od dnia otwarcia spadku do działu spadku dotychczasową firmą spadkodawcy
- regulację dotyczącą zarządcy sukcesyjnego
- dokonywanie działu spadku ograniczonego do części obejmującej przedsiębiorstwo
- zapewnienie ciągłości rozliczeń podatkowych w zakresie podatków związanych z prowadzeniem działalności
- gdy zarządca sukcesyjny będzie ustanowiony w dniu otwarcia spadku – zachowanie stosunków pracy
Ministerstwo Rozwoju i Finansów planuje, iż ustawa wejdzie w życie na początku 2018 roku.
Więcej informacji na temat zagadnień związanych z sukcesją oraz transferem majątku wewnątrz rodziny można znaleźć na stronie: https://cmt-advisory.pl/co-robimy/family-office/miedzypokoleniowy-transfer-majatku/
Autor: Jakub Multański, Analityk CMT Advisory
