Powiązane artykuły

Przedsiębiorstwa rodzinne, jako wyjątkowe funkcjonujące na rynku podmioty gospodarcze, aby zapewnić firmie trwałość i stabilność, muszą nauczyć się wykorzystywać dostępne metody, wspomagające rozwój i zabezpieczające ich przyszłość. Kluczowym narzędziem umożliwiającym precyzyjną analizę całego przedsiębiorstwa, przy uwzględnieniu celów i wartości rodziny właścicielskiej oraz określeniu jego szans rozwoju, jest strategia rozwoju firmy. Jednak, czy firmy rodzinne są świadome tego, jak pomocna i niezbędna jest skutecznie wdrożona strategia do efektywnego funkcjonowania przedsiębiorstwa?

Firmy rodzinne wobec wyzwań strategicznych

Firmy rodzinne wyróżniają się spośród swojej nierodzinnej konkurencji swoistym przenikaniem się dwóch sfer: biznesu i rodziny. Obszary te wpływają na siebie i oddziałują, jednak kluczem do sukcesu firmy rodzinnej jest umiejętne rozgraniczenie i ustalenie zasad, według których powinny one między sobą funkcjonować. Tak samo jest ze strategią firmy rodzinnej, która aby była skuteczna, musi być wynikiem wypracowanym w ramach zarówno obszaru rodziny jak i przedsiębiorstwa rodzinnego, w oparciu o wartości, które powinny być spoiwem łączącym obie sfery. Przy określaniu i definiowaniu strategicznych planów rozwoju przedsiębiorstwa, niezbędne jest uwspólnienie oczekiwań właściciela, rodziny właścicielskiej przy jednoczesnym uwzględnieniu opinii i współpracy kluczowych pracowników, których zaangażowanie w proces strategiczny, a dalej, w realizowanie wypracowanych celów strategicznych, jest niezbędne do osiągnięcia sukcesu.

Praktycznie jednak okazuje się, że polskie przedsiębiorstwa rodzinne bardzo często skłonne są do intuicyjnego podejmowania poszczególnych, nierzadko kluczowych dla rozwoju całego biznesu decyzji. Właściciele firm rodzinnych nie formalizują niektórych procesów, pozwalając jednocześnie, aby nie wszyscy w przedsiębiorstwie byli świadomi, jakie motywy stoją za fundamentalnymi zmianami w firmie. Takie zachowanie może stać się przyczyną konfliktów znowu: zarówno w obszarze rodziny, jak i całego przedsiębiorstwa rodzinnego, powodując spadek motywacji, zaangażowania oraz identyfikacji z najważniejszymi aspektami działalności biznesu rodzinnego.

W obliczu zmian, które są nieuniknione i zachodzące w coraz szybszym tempie, firmy rodzinne muszą sprostać wyzwaniom, jakie stawia przed nimi nowa, zmienna rzeczywistość. Aby umiejętnie zarządzać zamianami i kierować firmę w stronę innowacji i rozwoju, warto uświadomić sobie, że strategia jest tak naprawdę punktem wyjścia do każdej dużej zmiany w przedsiębiorstwie. Rozpoczęcie procesu strategicznego wiąże się ze zweryfikowaniem efektywności funkcjonujących już w firmie działań i często na tym etapie wychodzą na jaw pewne braki, niespójności i nieścisłości, których rozwiązanie jest fundamentalne, dla wprowadzania zmian obejmujących całe przedsiębiorstwo. Podsumowując, strategia przygotowuje firmę do zmiany, a po jej efektywnym wdrożeniu, każda następna innowacja czy zmiana, jest łatwiej przyswajana w firmie, ze względu na wypracowane wcześniej mechanizmy wspomagające cały proces rozwoju i zmian.

Korzyści procesu strategicznego w firmach rodzinnych – aspekty praktyczne

Aby jeszcze lepiej zobrazować, dlaczego dobra i wspólnie wypracowana strategia jest tak ważnym elementem w procesie rozwoju przedsiębiorstwa, poniżej przedstawiam zbiór najważniejszych korzyści zaobserwowanych podczas prowadzenia warsztatów strategicznych, wynikających nie tylko z efektu końcowego i prawidłowo wdrożonej strategii, ale także z trwania samego procesu, który może okazać się wyjątkowo pomocny w kształtowaniu jednolitej wizji przyszłości firmy rodzinnej.

Dla właścicieli firm rodzinnych pierwszą i zarazem najważniejszą dla rozpoczęcia procesu strategicznego korzyścią, jest wyrażenie i spisanie wszystkich niezrealizowanych dotąd pomysłów, idei, myśli czy też pragnień, które wreszcie mają szansę zostać sklasyfikowane i zweryfikowane, układając jednocześnie wszystkie klocki biznesu, tworzące w efekcie jedną, spójną całość.
Kolejnym aspektem jest zdefiniowanie i uwspólnienie wartości właściciela oraz rodziny właścicielskiej. Proces strategiczny na samym początku pracy, wymaga określenia najważniejszych wartości właściciela oraz poszczególnych członków rodziny właścicielskiej, jako, że to na nich (wartościach) będzie w przyszłości opierał się wypracowany rezultat – cele strategiczne. Wspólnie wyznawane wartości są podstawą do wprowadzania zmian w przedsiębiorstwie, a oparta na nich strategia, jednoczy i ukierunkowuje wszystkich członków rodziny na realizację jednego celu.
Ważną korzyścią w odniesieniu do powyższego, jest także, po uprzednim zdefiniowaniu i zaakceptowaniu przez wszystkich członków rodziny właścicielskiej, właściciela oraz kluczowych pracowników misji i wizji przedsiębiorstwa, przełożenie ich na konkretne działania operacyjne, zaplanowane i rozłożone w czasie, poddawane regularnej weryfikacji i kontroli ich funkcjonowania. Skonkretyzowanie zadań wynikających z misji czy wizji firmy niejednokrotnie okazuje się trudnym i skomplikowanym wyzwaniem dla rodziny właścicielskiej (właściciela). Warto zatem zainwestować swój czas w kompleksowy proces strategiczny, pomagający ustrukturyzować poszczególne działania, usprawniając nie tylko dotychczasowe procesy w firmie, ale także wprowadzając nowe rozwiązania przyczyniające się do zwiększenie efektywności całego biznesu.
Nie bez znaczenia jest także sposób tworzenia strategii; współtworzenie strategii przez kluczowych pracowników firmy daje ogromne korzyści zarówno wymierne (wzrost ich zaangażowania przyczynia się bezpośrednio do wzrostu efektywności) jak i niewymiernych (zwiększona motywacja, satysfakcja i identyfikacja z działaniami firmy). Okazanie zaufania pracownikom poprzez zaproszenie do wspólnego procesu wypracowywania strategii, daje im także poczucie samodzielności i odpowiedzialności za podejmowane w procesie, oraz w trakcie efektywnego wdrażania strategii działania, co sprawia, że rozumieją zachodzącą zmianę i w przyszłości, będą potrafili wdrażać także swoje pomysły w oparciu o istniejącą strategię firmy.
Dobrze opracowana i wdrożona strategii zwraca także uwagę na najsilniejsze oraz najsłabsze strony przedsiębiorstwa. Wyeliminowanie tych najsłabszych, a wzmocnienie i wykorzystanie najmocniejszych jako atut w oczach klienta, przy jednoczesnym wprowadzeniu zmian i innowacji rozwijających firmę, może pomóc się wyróżnić na tle konkurencji i zbudować trwałą przewagę na rynku.

Firma TEST – rozwój w oparciu o strategię – metodą na sukces

Doskonałym przykładem firmy rodzinnej, która po zdecydowaniu się na wypracowanie i wdrożenie skutecznej strategii, nie tylko zjednoczyła i uwspólniła misję, wizję i wartości przyświecające wszystkim zaangażowanym w biznes rodzinny, ale także zwiększyła zakres swojej działalności wprowadzając zmiany wyróżniające ją spośród konkurentów działających w tej samej branży, jest polska firma rodzinna TEST. Firma ta, która specjalizuje się w systemach uszczelniających, w procesie strategicznym wspólnie doszła do wniosku, że może klientom zaoferować unikatową korzyść dodaną, do funkcjonujących od dawna w sprzedaży produktów. W ten sposób została zainicjowany pomysł wprowadzenia dodatkowej usługi diagnostycznej dla obecnych klientów, mającej za zadanie wczesne sygnalizowanie konieczności wymiany poszczególnych części uszczelniających. Usługa ta spotkała się z wielką aprobatą ze strony odbiorców, a tym samym cele strategiczne związane z nowymi działaniami – zostały skutecznie zrealizowane, co wpłynęło na zwiększenie efektywności całego przedsiębiorstwa.

Rozwój firm rodzinnych – z przebojem w przyszłość

Podsumowując, firmy rodzinne powinny uświadomić sobie, że w zmieniającym się otoczeniu, trzeba utrzymać tempo i nadać działalności określony kierunek – im bardziej innowacyjny, wyróżniający się i wspólnie wypracowany – tym lepiej i bardziej efektywnie. Rozwój to nieuniknione następstwo stagnacji i tyko on, może zabezpieczyć przyszłość przedsiębiorstwa rodzinnego. Strategia, która jest niezbędnym narzędziem wspomagającym procesy zachodzące w przedsiębiorstwie, eliminującym niepożądane i nieskuteczne struktury, ukierunkowującym działania całej firmy oraz nadającym sformalizowany wymiar poszczególnym zdaniom skierowanym na rozwój firmy, bardzo często okazuje się także jednoczącym rodzinę i przedsiębiorstwo sposobem, na wypracowanie długotrwałego i stabilnego sukcesu firmy rodzinnej.