Powiązane artykuły
Grupowanie oraz ustalenie łącznej wartości transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi jest jednym z bardziej zagadkowych i niesprecyzowanych zagadnień dotyczących cen transferowych, a mnogość występujących stanowisk organów i sądów powoduje jeszcze większe wątpliwości.
Przedstawione zagadnienie dotyka również firm rodzinnych i jest kluczowym problemem ze względu na mnogość występujących powiązań osobowych.
Dzień 1 stycznia 2017 roku miał być dniem przełomowym, w którym miało zostać ograniczone między innymi ryzyko firm rodzinnych na gruncie cen transferowych, poprzez określenie zasad grupowania i sumowania wartości transakcji. Czy na pewno tak się stało? Poniżej zostały zaprezentowane historyczne, odmienne stanowiska organów i sądów dotyczących grupowania transakcji:
W roku 2012 Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok (II FSK 1894/10), według którego w celu ustalenia obowiązku dokumentowania transakcji (w tym też w firmach rodzinnych), należy zsumować wartości wszystkich transakcji tego samego rodzaju pomiędzy podmiotami powiązanymi. W przypadku, gdy wyliczona łączna wartość transakcji danego rodzaju przekroczy ustawowy limit (30 tys. EUR – w przypadku usług i wartości niematerialnych i prawnych oraz 50 tys. EUR – w przypadku transakcji o charakterze materialnym dla danego rodzaju transakcji) powstaje obowiązek dokumentacyjny.
W roku 2014 Naczelny Sąd Administracyjny orzekł (II FSK 2849/12), iż w celu ustalenia obowiązku dokumentowania transakcji (w tym też w firmach rodzinnych), należy zsumować wszystkie transakcje z podmiotem powiązanym występujące w ramach konkretnej grupy (świadczenie usług, sprzedaż lub udostępnianie wartości niematerialnych i prawnych, pozostałe przypadki).
W roku 2015 Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu wydał interpretację (ILPB4/4510-1-386/15-2/ŁM), zgodną z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z roku 2012 (II FSK 1894/10).
Mnogość zróżnicowanych, często zmienianych orzecznictw, z pewnością nie pomaga firmom rodzinnym w prawidłowy sposób wypełniać obowiązków dokumentacyjnych. Nowe przepisy wchodzące w życie od 2017 roku miały zakończyć toczący się bój pomiędzy kolejnymi podatnikami, pomiędzy kolejnymi przedsiębiorstwami rodzinnymi, a organami podatkowymi i ostatecznie ustalić sposób grupowania transakcji.
Niestety, o niepowodzeniu zadecydował szczegół, a mianowicie jedno zdanie definiujące transakcję. Zgodnie z aktualnymi regulacjami za transakcje lub inne zdarzenia mające istotny wpływ na wysokość dochodu (straty) podatnika uznaje się transakcje lub inne zdarzenia jednego rodzaju. W tym właśnie miejscu pojawił się kolejny dylemat dotyczący klasyfikacji sformułowania „jednego rodzaju” do innych zdarzeń bądź do transakcji. Zgodnie z interpretacją Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu (3063-ILPB2.4510.207.2016.1.ŁM) opisane sformułowanie dotyczy zarówno innych zdarzeń jak i transakcji, a każdą transakcję, podatnik powinien oddzielnie porównywać z ustawowym limitem.
Jednakże, odmienne stanowisko przyjął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie (I SA/Kr 1290/16), według którego opisane sformułowanie dotyczy tylko innych zdarzeń, przy czym podatnik powinien początkowo zsumować łączną wartość wszystkich transakcji, a następnie porównać ją z progiem występującym w ustawie. Oznacza to, że wszystkie transakcje, które pojedynczo nie przekraczają limitu będą musiały być dokumentowane, gdy ich suma osiągnie ustaloną w ustawie wartość.
Podsumowując opisane zagadnienie, przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2017 roku wprowadzają wiele nowych, korzystnych zapisów odnoszących się na przykład do występowania wyższych limitów, określających powstanie obowiązku dokumentacyjnego, zależnych od wysokości przychodów bądź kosztów, jednakże nadal nie rozwiązują kluczowego zagadnienia związanego z grupowaniem oraz ustalaniem odpowiedniego limitu transakcji. Zatem, każde przedsiębiorstwo rodzinne dokonujące transakcji z podmiotem powiązanym powinno na bieżąco analizować nowe orzeczenia sądów w tym zakresie.
Rekomendacje
Mając powyższe wątpliwości na względzie, rekomendujemy firmom rodzinnym ostrożnościowe podejście do identyfikacji obowiązku dokumentacyjnego w zakresie cen transferowych, to znaczy odrębne grupowanie transakcji dla sprzedaży i zakupów z danym podmiotem powiązanym. W przypadku przekroczenia ustawowego limitu kwotowego, obowiązek dokumentacyjny będzie występował dla każdego rodzaju transakcji.
Aby być na bieżąco z kwestiami dotyczącymi identyfikacji obowiązku dokumentacyjnego warto zaglądać na strony podmiotów zajmujących się zagadnieniami cen transferowych np. https://cmt-advisory.pl/co-robimy/ceny-transferowe/identyfikacja-obowiazku-dokumentacyjnego/
Autor: Mateusz Gajtkowski
