Współwłasność w firmach rodzinnych to zarówno fundament ich siły, jak i potencjalne źródło konfliktów. Jak zauważa Adrianna Lewandowska, założyciel i Prezes Instytutu Biznesu Rodzinnego, „firmy rodzinne to nie tylko biznes, ale także przestrzeń, w której łączą się emocje, wartości i wielopokoleniowe więzi. Właśnie dlatego zarządzanie wspólną własnością w rodzinie wymaga szczególnej delikatności oraz strategicznego podejścia”. Rodzinna własność to zatem więcej niż kapitał materialny – to dziedzictwo, które buduje tożsamość rodziny i pozwala jej realizować długofalowe cele.
Jednak wspólna własność w rodzinie niesie za sobą również liczne wyzwania. Peter May w książce „Strategie właścicielskie” podkreśla: „Współwłasność w firmie rodzinnej może być siłą napędową, o ile istnieje jasna struktura zarządzania i pełna przejrzystość. Brak zasad prowadzić może do chaosu i napięć, które mogą rozbić nie tylko biznes, ale i rodzinę”. Dlatego tak istotne jest wypracowanie mechanizmów, które pozwolą zminimalizować ryzyko związane z konfliktem interesów, różnicami w wizjach strategicznych czy nierównym zaangażowaniem poszczególnych członków rodziny w działalność firmy.
Family Governance jako narzędzie wsparcia rodziny biznesowej
Jednym z narzędzi, które wspierają rodziny w zarządzaniu współwłasnością, jest Family Governance. Jak mówi Peter May, „Family Governance to nie tylko zestaw zasad, ale i sposób budowania wspólnej wizji oraz struktury, która pozwala rodzinie działać razem, zachowując równowagę między biznesem, własnością i relacjami”. Ustalenie reguł współpracy, takich jak podział obowiązków, mechanizmy podejmowania decyzji czy rozwiązania na wypadek konfliktów, pozwalają zbudować fundament stabilności dla firmy i rodziny.
Współwłasność w firmie rodzinnej wiąże się także z emocjonalnym zaangażowaniem. Jak wskazuje Adrianna Lewandowska, „często członkowie rodziny patrzą na udziały w firmie jak na część swojego dziedzictwa – coś, co łączy ich z przeszłością i daje poczucie wspólnoty. To właśnie dlatego tak ważne jest, by podejść do zarządzania współwłasnością z szacunkiem dla tych emocji”.
Jak efektywnie zarządzać ryzykami wynikającymi ze współwłasności w firmie rodzinnej, aby wspólne działanie było źródłem siły, a nie problemów? Jak mówi Peter May, „Rodzinna własność to potencjał – ale tylko wtedy, gdy jest zarządzana mądrze i odpowiedzialnie”. Dzięki przemyślanej strategii wspólna własność może stać się fundamentem nie tylko sukcesu przedsiębiorstwa, ale także harmonii i spójności międzypokoleniowej rodziny.
Jednym z elementów Family Governance jest konstytucja rodzinna. Dobrze przygotowana konstytucja pomaga rodzinie wdrożyć skuteczne mechanizmy governance i stanowi punkt odniesienia w codziennym zarządzaniu firmą oraz relacjami rodzinnymi. Z kolei bez solidnego systemu Family Governance, konstytucja może pozostać tylko deklaratywnym dokumentem, który trudno wdrożyć w praktyce. Zatem co stanowi dobrze opracowany system zabezpieczający rodzinę, który pomaga utrzymać współwłasność w rodzinie biznesowej?
7 zasad Family Governance
- Przygotowanie konstytucji rodzinnej jako fundamentu współwłasności
Proces tworzenia konstytucji rodzinnej, prowadzony przez doświadczonego moderatora, pozwala rodzinie omówić i zapisać wspólne wartości, cele oraz zasady współpracy. To kluczowy krok w eliminowaniu niejasności i budowaniu porozumienia. - Zdefiniowanie zasad podejmowania decyzji
W ramach konstytucji rodzinnej warto ustalić procesy decyzyjne – kto, kiedy i na jakiej podstawie ma prawo podejmować najważniejsze decyzje dotyczące wspólnej własności. Wypracowanie zasad większościowych i procedur w sytuacjach spornych pozwala uniknąć eskalacji konfliktów. - Rozdzielenie ról i odpowiedzialności
Najistotniejsze jest jasne określenie, kto pełni jakie role w biznesie i w rodzinie. Proces ten powinien być dokładnie omówiony podczas warsztatów rodzinnych, aby uniknąć niepotrzebnych napięć wynikających z niejasności co do zakresu kompetencji. - Mechanizmy rozwiązywania konfliktów
Konstytucja rodzinna powinna zawierać procedury rozwiązywania sporów, np. korzystanie z mediatora lub wewnętrznego forum rodzinnego. Zapisanie tych zasad w dokumentach minimalizuje ryzyko eskalacji konfliktów w firmie rodzinnej. - Transparentne podejście do finansów i dywidend
Jasne zasady podziału zysków oraz reinwestycji kapitału powinny zostać przedyskutowane i zapisane w konstytucji rodzinnej. Taki proces pozwala na rozwianie wszelkich wątpliwości i ograniczenie ryzyka nieporozumień. - Plany sukcesji i ochrony dziedzictwa
Konstytucja rodzinna powinna obejmować strategie sukcesyjne, zapewniając przejrzystość w kwestiach przekazywania udziałów i władzy kolejnym pokoleniom. Taki plan chroni dziedzictwo rodziny przed ryzykiem podziału majątku i utraty wpływów w firmie. - Regularne aktualizowanie i edukacja
Rodzina powinna regularnie spotykać się, aby omawiać zmiany w konstytucji rodzinnej oraz aktualne wyzwania. Proces ten zapewnia bieżące dostosowanie zasad do zmieniających się realiów oraz edukację nowych członków rodziny w zakresie zarządzania współwłasnością.
Proces samego tworzenia tych zasad jest jak forum dialogu i refleksji, który pozwala rodzinie lepiej zrozumieć wspólne cele i ograniczyć ryzyka. Dzięki temu współwłasność staje się stabilnym i efektywnym narzędziem w rozwoju biznesu rodzinnego.
Family Governance to siła biznesu rodzinnego
„Tworzenie zasad Family Governance zapisanego w ramach konstytucji rodzinnej to proces głębokiego dialogu, który pozwala rodzinie na nowo zdefiniować swoją tożsamość i cele. To przestrzeń, w której wartości spotykają się z pragmatyzmem, a wspólna wizja przyszłości staje się fundamentem działania. A samo stworzenie konstytucji to dowód na to, że rodzina, mimo różnic, jest w stanie podjąć wysiłek współpracy dla dobra kolejnych pokoleń. Właśnie ta harmonia pomiędzy indywidualnością a wspólnotą sprawia, że biznes rodzinny staje się silniejszy i bardziej odporny na wyzwania” – mówi Adrianna Lewandowska.
Utrzymanie współwłasności w rodzinie to nie tylko kwestia praktycznych rozwiązań, ale przede wszystkim głębokiego zrozumienia wzajemnych potrzeb i aspiracji. To wyraz dojrzałości rodzinnej i biznesowej, która daje szansę na budowanie trwałego dziedzictwa.
Cytując dane z artykułu, podaj źródło: Adrianna Lewandowska, 7 zasad Family Governance. Współwłasność w rodzinie – jak utrzymać jedność i efektywność?, Portal: FamilyBusiness Magazine 2024, https://familybusiness.ibrpolska.pl.