Powiązane artykuły
Rodzina biznesowa to znacznie więcej niż tylko grupa osób połączonych więzami krwi, które posiadają wspólne udziały w przedsiębiorstwie. To system, w którym przenikają się emocje, wartości, interesy ekonomiczne i długoterminowe cele. Zrozumienie jakie są role w rodzinie biznesowej, jest ważne dla utrzymania harmonii i dla sukcesu firmy. Właściwe przypisanie ról pomaga nie tylko w zapobieganiu konfliktom, lecz także w skutecznym zarządzaniu procesem sukcesji i budowaniu trwałego ładu rodzinnego.
Jakie są role w rodzinie biznesowej?
W centrum każdej firmy rodzinnej stoi nestor, założyciel, który nadał jej kierunek i wprowadził na rynek pierwsze produkty czy usługi. Jego rola jest fundamentalna, ponieważ to on definiuje wartości, które stają się fundamentem przedsiębiorstwa. Nestor bywa postrzegany jako lider wizji i naturalny autorytet. Jego odpowiedzialnością jest nie tylko prowadzenie firmy w jej początkowych etapach, ale także przygotowanie gruntu pod przekazanie sterów następcom. Nestor musi stopniowo przechodzić od roli operacyjnego menedżera do roli mentora i ambasadora rodziny. Proces ten, choć niełatwy, jest niezwykle ważny, by kolejne pokolenie mogło budować własny autorytet i sprawczość.
Jaka jest rola sukcesora?
Sukcesor to naturalny kandydat do przejęcia firmy i kontynuacji dzieła nestora. Jego rola nie sprowadza się jednak tylko do objęcia stanowiska prezesa. Sukcesor musi wypracować własny styl przywództwa, zdobyć kompetencje i doświadczenie, najlepiej na różnych szczeblach organizacji, a czasem także poza firmą rodzinną. Proces kształtowania sukcesora powinien być transparentny i zaplanowany, aby nie rodził niezdrowej rywalizacji między rodzeństwem czy kuzynostwem. Sukcesor, który przechodzi przez kolejne etapy rozwoju, od projektów cząstkowych po odpowiedzialność za całe obszary biznesu, zyskuje uznanie współpracowników i umacnia swoją pozycję w firmie.
Jaką rolę odgrywa matka w firmie?
W procesie sukcesji i w całym życiu rodziny biznesowej niezwykle ważną rolę pełni matka. Często nie jest obecna w strukturach formalnych firmy, ale jest obecna w życiu emocjonalnym rodziny. To ona wyczuwa napięcia, zanim te przerodzą się w otwarte konflikty. Dzięki swojej intuicji może być pierwszą osobą, która zauważy, że syn nie czuje się gotowy na przejęcie firmy, albo że córka pragnie większego wpływu na strategię. Matka tworzy przestrzeń, w której można rozmawiać o emocjach, lękach i aspiracjach. Jej rola jest nie do przecenienia, ponieważ to ona buduje mosty między racjonalnym światem biznesu a emocjonalnym światem rodziny.
Więcej na ten roli matki można przeczytać w artykule: Mama w procesie sukcesji – filar zmiany pokoleniowej
Kim jest manager rodziny?
W nowoczesnych firmach rodzinnych coraz częściej pojawia się funkcja managera rodziny. To osoba, której zadaniem jest profesjonalne zarządzanie sprawami rodziny właścicielskiej, organizowanie spotkań, edukacja kolejnego pokolenia i dbanie o przepływ informacji pomiędzy rodziną a firmą. Manager rodziny planuje i nadzoruje program rozwoju sukcesorów, koordynuje działania filantropijne, a także pilnuje przestrzegania zasad ustalonych w konstytucji rodzinnej. Dzięki jego pracy rodzina zyskuje przejrzystość procesów i poczucie, że wszyscy członkowie mają równy dostęp do wiedzy o firmie.
Czym zajmuje się rada rodziny?
W większych rodzinach, gdzie liczba wspólników rośnie z pokolenia na pokolenie, tworzy się rada rodziny. Jest to formalne gremium, które spotyka się regularnie, aby dyskutować o najważniejszych sprawach, takich jak strategia właścicielska, sukcesja czy zarządzanie majątkiem. Rada rodziny jest miejscem, w którym członkowie mogą wyrazić swoje opinie, rozwiązywać konflikty i podejmować wspólne decyzje. Ustala ona także zasady komunikacji i organizuje wydarzenia integracyjne. Dzięki temu utrzymuje spójność rodziny i wzmacnia jej więź z firmą.
Współmałżonkowie i członkowie rodziny spoza biznesu
Nie każdy członek rodziny musi pracować w firmie, ale każdy ma prawo do informacji i do poczucia, że jest częścią dziedzictwa. Współmałżonkowie często pełnią rolę doradców, choć nieformalnych, i wpływają na decyzje podejmowane przez udziałowców. Włączenie ich do procesów komunikacyjnych, spotkań rodzinnych czy wydarzeń edukacyjnych zwiększa spójność i minimalizuje ryzyko wykluczenia, które w dłuższej perspektywie może prowadzić do sporów o majątek lub udziały.
Jaką funkcję pełnią pracownicy i managerowie spoza rodziny?
Równie ważną rolę w rodzinie biznesowej pełnią managerowie i pracownicy spoza rodziny. To oni na co dzień realizują strategię, wspierają sukcesora w budowaniu autorytetu i wnoszą perspektywę zewnętrzną. Często są też najważniejszymi sojusznikami w procesie sukcesji, ponieważ ich zaufanie do nowego lidera decyduje o płynności zmiany pokoleniowej. Transparentna komunikacja z pracownikami i ich włączenie w proces informowania o zmianach pozwala utrzymać stabilność firmy w momentach przełomowych.
Jakie jest znaczenie komunikacji i edukacji w firmie rodzinnej?
Wszystkie opisane role łączy jedno – potrzeba jasnej i regularnej komunikacji. Rodzina biznesowa, która spotyka się przy „okrągłym stole”, omawia strategię, cele i wyzwania, minimalizuje ryzyko nieporozumień. Edukacja kolejnego pokolenia w zakresie podstaw biznesu, finansów i wartości rodzinnych pozwala na świadome uczestnictwo w życiu firmy. Regularne rozmowy i wypracowanie konstytucji rodzinnej, która określa zasady dziedziczenia, udziału w zarządzaniu i rozwiązywania konfliktów, budują fundament pod wielopokoleniowość.
Role w firmie rodzinnej – podsumowanie
Rola każdego członka rodziny jest ważna i nie powinna być pomijana. Kluczem jest harmonijne współistnienie wszystkich ról, od nestora po najmłodsze pokolenie. Tylko wtedy możliwe jest połączenie interesów rodzinnych z interesami firmy. Kiedy wartości, wizja i cele są jasno określone, a każdy wie, jaka jest jego odpowiedzialność, firma rodzinna może nie tylko przetrwać, ale także rozwijać się przez kolejne pokolenia.
